Anne ve baba olmaya hazırlanan çiftler, bebeklerinin doğumunu sabırsızlıkla beklerler. Hamilelik dönemi boyunca, bu özel an için çeşitli hazırlıklar yapılır: hastane çantası hazırlamak, doğum öncesi kurslara katılmak veya rahatlama teknikleri öğrenmek gibi. Ancak, özellikle ilk defa anne olacaklar için, doğum süreci birçok soruyu da beraberinde getirir. Doğum sancıları nasıl bir duygu yaratır? Bu sancılarla nasıl baş edilir? Her şey planlandığı gibi mi gider, ya da planlar değişirse ne yapılır?
Gerçekte, bir doğumun tamamen planlandığı gibi gitmesi zordur. Örneğin, Almanya’da, kadınlar normal doğum yapmayı tercih etse de, yaklaşık %31’lik bir kısmının bebekleri sezaryen ile dünyaya gelir. Ancak, en önemlisi, ister sezaryen ister normal doğum olsun, annenin ve bebeğin bu süreci sağlıklı bir şekilde atlatmasıdır. Bu yazıda, sezaryen doğumla ilgili bilmeniz gereken her şeyi bulacaksınız, böylece ne beklemeniz gerektiğini öğreneceksiniz.
Sezaryen ile Doğum (Sezaryen)
Sezaryen doğum, yaygın olarak bilinen adıyla sezaryen, ilk olarak 1500 yılında İsviçre’de başarılı bir şekilde yapılmıştır. O günden itibaren bu doğum yöntemi sürekli olarak gelişmiştir ve 1970’li yıllarda büyük bir artış göstermiştir. Günümüzde, giderek daha fazla sayıda bebek sezaryenle dünyaya gelmektedir.
Eğer normal doğum mümkün değilse ya da acil bir sezaryen gerekiyorsa, bebek cerrahi bir işlemle dünyaya getirilir. Bu işlem yalnızca hastanelerde yapılabilmektedir. Sezaryen sırasında, annenin çevresi hastane personeli tarafından çevrilidir, dolayısıyla bu süreç özel bir an olarak kabul edilmez. Ancak, çoğu durumda, bebeğinizin doğumunu ilk anlardan itibaren görmek için eşiniz veya bir doğum refakatçisi ameliyathaneye alınabilir.
Sezaryen İçin Nedenler
Bir çocuğun sezaryenle doğmasının birçok nedeni olabilir.
Birincil Sezaryen
Eğer doktorlar veya doğum yapacak kadın, doğumdan önce sezaryen yapılması gerektiğine karar verirse, bu duruma birincil sezaryen adı verilir. Bunun sebepleri arasında şunlar yer alabilir:
- Plasenta praevia: Bu durumda, annenin plasentası uygun olmayan bir konumda bulunur ve bebek doğum kanalına ilerleyemez.
- Bebeğin problemli pozisyonu: Eğer bebek, doğum tarihine yakın bir zamanda uygun pozisyona geçmezse ve örneğin yan duruşta kalırsa, sezaryen yapılması gerekebilir.
- Çoklu gebelikler: İkiz ya da daha fazla bebek bekleyen annelerde, sezaryen ihtimali değerlendirilmelidir.
- Anneye ait mevcut tıbbi durumlar: Annenin var olan sağlık problemleri (örneğin, kalp hastalığı gibi) nedeniyle normal doğum yapamayacak kadar zorlanıyorsa, sağlığını riske atmamak adına operasyon tercih edilebilir.
- Korku: Bazı kadınlar doğum sancısından, yaralanma ya da komplikasyon ihtimalinden ötürü büyük korku yaşarlar, bu nedenle planlanmış bir sezaryen onlar için en uygun seçenek olabilir.
Bu tür durumlarda, operasyon genellikle planlanan doğum tarihinden yedi ila on gün önce yapılır.
İkincil Sezaryen
İkincil sezaryen, doğum sürecinin başlamış olduğu ve annenin zaten doğum sancıları yaşadığı durumlarda yapılır. Vajinal doğumun mümkün olmadığı bazı örnek durumlar şunlardır:
- Şiddetli kanama: Bu, rahim duvarında spontane bir yırtık oluşması ya da plasentanın erken ayrılmasından kaynaklanabilir. Annenin sağlığını korumak için derhal müdahale edilmesi şarttır.
- Bebeğin risk altında olması: Bebek yeterli oksijen alamıyorsa veya göbek kordonu boynuna dolanmışsa, vajinal doğum ciddi bir risk teşkil eder ve sezaryen kaçınılmaz olur.
- Doğumun uzaması: Eğer bebeğin başı uygun bir pozisyonda değilse veya pelvis içinde doğru şekilde ilerlemiyorsa, kasılmalar aniden yavaşlayabilir ve doğum duraklayabilir. Eğer bu durum uzun sürerse, bebek sezaryenle dünyaya getirilir.
Hangi nedenle olursa olsun, sezaryen yapılmasının sebebi, anne ve çocuğun sağlığını her zaman en üst düzeyde tutmaktır.
Elektif Sezaryen
Bir kadının, doğum korkusu sebebiyle sezaryen tercih etmesi durumunda, bu karar saygıyla karşılanmalı ve eleştirilmemelidir. Önemli olan, bu yönde bir karar vermeden evvel, sezaryenin avantajları ve dezavantajları üzerinde dikkatlice düşünmektir. Unutulmamalıdır ki, sezaryen bir cerrahi müdahaledir ve bazı riskler taşımaktadır.
Dezavantajlar
Bir gerçek açıktır: Eğer anne ve çocuk sağlıklıysa, normal doğum, hem bebeğin hem de annenin hayata sağlıklı bir başlangıç yapması için en ideal yoldur. Sezaryen doğumun beraberinde getirdiği bazı riskler şöyle sıralanabilir:
- Sezaryen sonrası vücut, uzun süreli dinlenmeye ihtiyaç duyar. Kesik izinin iyileşmesi gerektiğinden, ilk birkaç ay boyunca hareket kabiliyeti oldukça kısıtlı olur. Öte yandan, vajinal doğumdan kaynaklanan yaralanmalar genellikle daha hızlı ve sorunsuz iyileşir.
- Tromboz, emboli ve enfeksiyon riskleri, sezaryen sırasında normal doğuma göre daha yüksektir.
- Vajinal doğumda, doğum kanalının basıncı nedeniyle bebeğin akciğerlerinden amniyotik sıvı tamamen atılırken, sezaryen doğumda bu durum gerçekleşmez. Bu, sezaryenle doğan bebeklerde solunum problemleri ve adaptasyon zorluklarının daha yaygın olmasına neden olur.
- Yapılan araştırmalar, doğal yolla doğan çocukların, alerji ve enfeksiyonlara karşı daha dirençli olduğunu göstermektedir.
- Normal doğum, anne ve bebek arasındaki bağın güçlenmesine katkıda bulunurken, sezaryenle doğum bu süreci geciktirebilir.
- Ayrıca, sezaryen doğumun emzirme sürecini olumsuz etkileyebileceği de bilinmektedir.
Avantajlar
Sezaryenin dezavantajları çok olsa da, bu yöntemin bazı avantajları da vardır:
- Planlanmış bir sezaryen, zamanlaması ve işleyişi önceden belirlendiği için, bu duruma özel olarak hazırlanabilirsiniz.
- Sezaryenle doğumda, ağrılı doğum kasılmalarını deneyimlemeyeceksiniz.
- Sezaryen sırasında ıkınma gerekmeyeceği için, pelvik taban kaslarınız daha az zorlanır. Vajinal doğumda karşılaşılabilecek bazı zorluklar, sezaryenle önceden engellenebilir.
Sezaryen Ameliyatı: Hazırlık ve Prosedür
Büyük gün geldi çattı ve bugün bebeğinizi kucağınıza alacaksınız. Ancak bundan önce yapılması gereken bazı hazırlıklar var.
Ameliyattan Önce
Ameliyata başlamadan hemen önce, doktorunuzla son bir görüşme yapacak ve işlemin detaylarını içeren bilgi formunu imzalayarak prosedürü kabul ettiğinizi onaylayacaksınız. Ayrıca, anestezi uzmanından da ayrı bir onay formu alacaksınız.
Hastane personeli operasyon öncesinde genital bölgenizin tıraşını yapacak; ancak isterseniz bu işlemi kendiniz de gerçekleştirebilirsiniz. Ayrıca, ilaç ve serum takviyesi için bir damar yolu açılacaktır.
Eğer genel anestezi tercih ederseniz, bu yolla anestezi uygulanacaktır. Sezaryen, genel anesteziyle veya epidural anestezi (lokal anestezi) ile yapılabilir. Epidural anestezi sırasında, olan biteni ve dolayısıyla bebeğinizin doğumunu bilinçli bir şekilde deneyimleyebilirsiniz.
Ameliyathaneye girmeden önce özel giysiler giydirileceksiniz. Trombozu engellemek amacıyla size özel çoraplar ve ameliyat önlüğü verilecek. Son olarak, ameliyat sırasında mesanenin zarar görmesini önlemek için bir idrar kateteri takılacaktır, çünkü mesane rahmin hemen önünde bulunur.
Ameliyat Sırasında
Ameliyathane odasına girdiğinizde, gerekli tüm takip cihazlarına bağlanacaksınız. Eğer eşiniz varsa, ameliyathanenin üst kısmında kendisine ayrılmış bir alan olacaktır.
Cerrah, tüm hazırlıklar tamamlandığında, oldukça kritik olan kesi işlemine başlayacaktır. Bu kesik genellikle kasık hattının üzerinde yapılır ve yaklaşık 15 cm uzunluğundadır. İlk olarak karın duvarı kesilir.
Birçok doktor günümüzde, Misgav Ladach yöntemini (nazik sezaryen olarak da adlandırılır) kullanmaktadır. Bu yöntemle, karın katmanları gerilerek ya da yırtılarak açılır, bu da daha az sinir ve damar hasarına yol açar, hastanın daha hızlı iyileşmesini ve daha az ağrı hissetmesini sağlar.
Eğer epidural anestezi aldıysanız, çevrenizdeki tüm sesleri duyabileceksiniz. Bu durum hem korkutucu hem de heyecan verici olabilir; sonuçta, bebeğinizin ilk ağlamasını duyacaksınız. Bebeğiniz doğduktan sonra, hem siz hem de eşiniz yeni doğmuş bebeğinizi ilk kez görebileceksiniz.
Normal doğumda olduğu gibi, bebek hemen muayene edilecek ve bu muayeneye eşiniz de katılabilir. Bu süreçte plasentanız çıkarılacak ve yaranız dikilecektir. Toplam süreç genellikle 35 ila 50 dakika arasında sürer.
Ameliyattan Sonra
Sezaryen doğum sonrasında hemen hastaneden ayrılmanız mümkün olmayacak. Genellikle 3 ile 5 gün arasında hastanede kalmanız gerekecek. Kalış süreniz, yara iyileşme süreciniz ve hastanenin prosedürlerine göre değişebilir.
Özellikle sezaryenle doğum yapmış anneler, kişisel bakım konusunda başlarda ekstra yardıma ihtiyaç duyarlar. Ayrıca, doğum sonrası kanama yaşayacaksınız ve hastanede bu dönem için ihtiyaç duyacağınız her şey size sağlanacak. Emzirme ile ilgili öneriler de alacaksınız. Yapılan araştırmalar, emzirme sürecinde olan annelerin sezaryen sonrası ağrıları daha kısa sürede atlatma eğiliminde olduğunu ortaya koymuştur.
Sezaryen Doğumun Olası Komplikasyonları
Çoğu durumda kadınlar sezaryenden sonra çok iyi iyileşirler. Ancak nadiren komplikasyonlar ortaya çıkabilir.
Fiziksel
Anestezi, bazen kan basıncı ve nabızda düşüklüğe, baş dönmesine, mide bulantısına, görme ve işitme problemlerine yol açabilir. Sırt ağrısı da sıkça karşılaşılan bir durum olabilir.
Sezaryen işlemi sonrasında da ağrılar meydana gelir. Çoğu anne, doğum sonrası, kesik izinden veya yaradan kaynaklanan ağrılar yaşar. Ayakta dururken dengenizi kaybetmeniz de olasıdır, çünkü sezaryen sırasında normal doğuma göre daha fazla kan kaybı yaşanır. Bazı durumlarda bu, ek tedavi gerektirebilir.
Sezaryenden sonra bir sonraki hamilelikte, plasentanın oluşumuyla ilgili komplikasyonlar nadiren görülebilir. Plasenta praevia riski, sezaryen sonrası yüzde 30 ile 60 arasında artar. Ayrıca, sezaryen sonrasında normal doğum yapılması durumunda rahim yırtılması riski artar, ancak ultrason, vajinal doğumun güvenli olup olmadığını daha iyi değerlendirmeye yardımcı olur.
Psikolojik
Özellikle normal doğum yapmayı tercih eden kadınlar, sezaryen geçirdikten sonra kendilerini zor bir ruhsal durum içinde bulabilirler. Bazıları, kendilerini “normal” doğumun başarısı ile özdeşleştirir ve maalesef bu kadınlar çoğu zaman kendilerini başarısız olarak görebilirler.
Böyle bir durumda, bu duyguları kabullenmeye ve sezaryenin hem sizin hem de bebeğiniz için en doğru seçim olduğunu hatırlamaya önem vermek gerekir. Doğru kararı verdiğinizi unutmamalısınız. Ayrıca, diğer sezaryenle doğum yapmış annelerle veya ebelerle iletişime geçerek deneyimlerinizi paylaşmak faydalı olabilir.
Sezaryen Sonrası Rejenerasyon
Sezaryen sonrası, kesik izinin tam anlamıyla iyileşmesi zaman alacağından, bebek bakımında bir süre yardım almanız gerekecektir.
Planlı Sezaryen İçin Önlemler
Eğer sezaryenle doğum yapacağınızı önceden biliyorsanız, doğum sonrası için şu şekilde ön hazırlıklar yapabilirsiniz:
- Doğum sonrası veya lohusalık döneminde size destek olacak bir ebe bulunduğundan emin olun.
- Sağlık sigortanızın, evde bakım hizmetlerini kapsayıp kapsamadığını kontrol edin.
- Jinekoloğunuz veya ebenizle, ağrıları azaltmak için hangi yöntemlerin işe yarayabileceği hakkında konuşun.
- Arkadaşlarınızdan, ailenizden veya komşularınızdan destek isteyin.
- Doğum sonrası iyileşme süreci için yeterli zaman ayırın.
Yara Bakımı İçin İpuçları
Doğum sonrası dönemde izlenecek temel ilke şu şekildedir: Sakin kal, sakin ol ve daha da sakin ol! Sezaryen sonrası karın bölgesindeki yara çok hassas olabilir. Yara izi, yaklaşık 21 gün sonra biraz daha dayanıklı hale gelir. Yara iyileşmesini aşağıdaki yöntemlerle destekleyebilirsiniz:
- Pozisyon değiştirirken, öksürme ya da hapşırmada yara bölgesini elinizle destekleyin.
- Sütüre zarar vermeyecek, rahat kıyafetler tercih edin.
- Yara izi bir miktar iyileştikten sonra, düzenli olarak masaj yapın.
- Yara bölgesine cilt kremi uygulayın, örneğin kadife çiçeği kremi gibi.
Her ebe ziyaretinde, ebe yara izinize bakmalıdır. Eğer yara izi çok ağrıyorsa veya akıntı yapıyorsa, en kısa sürede bir doktora başvurmak en iyisidir.
Doğum Sonrası Jimnastik ve Spor
Sezaryen, normal doğuma kıyasla pelvik tabana daha az yük bindirir. Ancak, hamilelik süresince pelvik taban birçok zorlama yaşar ve bakıma ihtiyaç duyar. Doğumdan yaklaşık iki hafta sonra, çok hafif pelvik taban egzersizlerine başlamak mümkündür.
Tam kapsamlı bir doğum sonrası egzersiz programına sekiz ila on hafta sonra katılabilirsiniz. Bu süreçte, karın kaslarınıza ve yara bölgenize özellikle dikkat etmelisiniz; bu bölgelerde aşırı zorlamadan kaçınılmalıdır.
Sekiz ila on hafta sonrasında hafif egzersizlere başlayabilirsiniz, ancak rekabetçi sporlar hâlâ önerilmez. Bunlara en erken doğumdan 12. hafta sonrasında, tercihen 16. hafta sonrasında başlamalısınız. Unutulmamalıdır ki, sezaryen ciddi bir cerrahi müdahaledir ve iyileşme sürecinde acele edilmemelidir.
Sezaryen Genellikle Ne Kadar Sürer?
Sezaryen ameliyatı, hazırlıklar da dahil olmak üzere ortalama 35 ila 50 dakika sürer. Sonrasında yeni doğan bebeğinizi hemen kucağınıza alabilirsiniz.
Nazik Sezaryen veya Misgav-Ladach Yöntemi Nedir?
Misgav Ladach yöntemi (nazik sezaryen olarak da adlandırılır) uygulanan sezaryenlerde, büyük karın kesisi yapıldıktan sonra, karnın diğer katmanları kesici aletlerle değil, germe veya yırtma yoluyla açılır. Bu teknik, sinirlerin ve damarların daha az zarar görmesini sağlar, bu da hastanın ameliyat sonrası daha hızlı iyileşmesine katkıda bulunur.
Primer Sezaryen Nedir?
Birincil sezaryen, önceden planlanmış bir cerrahi işlemdir ve genellikle normal doğumun gerçekleşemeyeceği veya anne ve bebeğin sağlığı için risk oluşturabileceği durumlarda tercih edilir. Bu tür sezaryenler, planlanan doğum tarihinden genellikle yedi ila on gün önce gerçekleştirilir.
Sezaryen Sonrası Günlük Aktivitelerime Ne Zaman Dönebilirim?
Normal doğumda olduğu gibi, doğum sonrasında da rahatlamak ve başkalarının yardımını kabul etmek önemlidir. Çünkü ilerleyen zamanlarda bebek yıkama ve bez değiştirme gibi pek çok işle uğraşacaksınız.
Sezaryenin ciddi bir işlem olduğunu unutmamak gerekir, bu yüzden planlı sezaryenler dikkatli bir şekilde değerlendirilmelidir. Doktorunuz ve ebenizden önceden öneri almak faydalı olacaktır.
Eğer doğal veya evde doğum yapmayı planlıyorsanız ancak çocuğunuz sezaryenle doğarsa, kendinizi suçlu hissetmemelisiniz. Sonuçta, en önemli şey sizin ve bebeğinizin sağlıklı olmasıdır. Sezaryen sonrası normal doğum, belirli koşullarda mümkündür, bu konuda doktorunuzdan bilgi alabilirsiniz.